Kalibracja sondy pomiarowej – jak przebiega?

Gdy mówimy o współrzędnościowych maszynach pomiarowych, liczy się mikron. Dosłownie. Niedopatrzenie, minimalny błąd, niezauważona rozbieżność często równają się kosztownej pomyłce produkcyjnej. Dlatego kalibracja sondy pomiarowej jest ważnym etapem – ogranicza koszty, reklamację, a przede wszystkim sprawia, że klienci są zadowoleni z dokładności pomiarów. I chętnie wracają, zostają na długie lata. Jak zatem przebiega kalibracja sondy pomiarowej? 

Co to w ogóle znaczy skalibrowana sonda?

Sonda pomiarowa jest niczym oko maszyny. A kalibracja jest jak korekcja wzroku. Sprowadza się do ustawienia punktu odniesienia – do zdefiniowania, co dla sondy oznacza środek według, którego powinna być ustawiona. W praktyce proces kalibracji oznacza porównanie działania sondy z wzorcem, którego parametry są znane z wysoką dokładnością. Dopiero na tej podstawie urządzenie uczy się poprawnych reakcji.

Kiedy należy kalibrować sondę?

To pytanie, które słyszymy często. Odpowiedź jest prosta: zawsze wtedy, gdy masz wątpliwości. A najlepiej – regularnie. Kilka typowych przypadków:

• po pierwszej instalacji sondy pomiarowej w maszynie,

• po każdej wymianie trzpienia, grzybka czy czujnika,

• Po kolizji lub upadku sondy (nawet jeśli nic „nie widać”),

• po serwisie maszyny,

• przy każdej większej zmianie temperatury otoczenia,

• w ustalonym harmonogramie przeglądów jakości.

• przed rozpoczęciem nowego programu pomiarowego lub po jego modyfikacji,

• jeśli pojawiają się symptomy błędów pomiarowych lub niedokładności detali.

Co się dzieje, jeśli nie kalibruje się sondy?

Zacznijmy od prostego przykładu: sonda, która nie była kalibrowana przez kilka tygodni, zaczyna „mylić się” o 0,01 mm. Dla laika – drobnostka. Dla wymagających branż, w tym z przemysłu lub lotnictwa – nierzadko sytuacja nie do przyjęcia. Detale są odrzucane, a czas produkcji się wydłuża. Klienci składają reklamacje. Koszty rosną. Nie doszłoby do tego, gdyby specjaliści poświęcili kilka chwil na przeprowadzenie kalibrację sondy.

Kalibracja sondy w praktyce – jak to wygląda?

Najważniejsza zasady w kalibracji? Sondę porównuje się z wzorcem – czy to w postaci trzpienia pomiarowego, pierścienia, wzorca kulowego czy wzorca liniowego. Na tej podstawie oprogramowanie kompensuje różnice i „ustawia” sondę w poprawnej pozycji pomiarowej.

Kalibracja sondy narzędzia polega więc na porównaniu jej wskazań z precyzyjnym wzorcem geometrycznym. Dla sondy narzędzia używa się trzpienia o znanych wymiarach – jego dane wprowadza się do sterowania maszyny, a następnie uruchamia automatyczny cykl kalibracji. Maszyna sama porównuje wartości z czujnika ze wzorcem i zapisuje korekty.

Sondę detalu kalibruje się na przykład przy użyciu kółka wzorcowego z magnesem, ustawiając punkt odniesienia i wykonując cykle pomiarowe długości oraz średnicy.

W bardziej zaawansowanych systemach, np. CMM, kalibracja jest częścią szerszego podejścia do kontroli jakości – często ujętego w normach międzynarodowych, jak ISO 10360-2. Tu nie chodzi już tylko o sondę – ale o cały układ pomiarowy: maszynę, głowicę, sondę, oprogramowanie.

Kalibracja według norm: ISO 10360-2 i ISO 17025

Tak więc nowoczesne urządzenia często wymagają bardziej zaawansowanej kalibracji. W COMTEC 3D pracujemy według najwyższych standardów metrologicznych. Oferujemy kalibrację maszyn CMM zgodnie z:

• ISO 10360-2 – to norma opisująca metody sprawdzania dokładności maszyn CMM, czyli ich zdolność do wiernego odtwarzania wymiarów w przestrzeni 3D.

• ISO/IEC 17025 – to międzynarodowy standard dla laboratoriów wzorcujących, który określa wymagania dotyczące kompetencji technicznych, systemu zarządzania jakością i spójności pomiarowej.

Co to oznacza? Masz pewność, że Twoje pomiary są zgodne z normą i obiektywnie wiarygodne. Po naszej kalibracji otrzymujesz pełny certyfikat, który potwierdza, że sprawdziliśmy i wzorcowaliśmy sondę według norm.

W jakich branżach kalibruje się sondy pomiarowe?

W przemyśle lotniczym kalibracji używa się do kontroli geometrii części silników czy detali samolotów. Branża motoryzacyjna polega na sondach podczas produkcji silników, skrzyń biegów i elementów zawieszenia. W sektorze medycznym kalibruje się sondy przy produkcji implantów, narzędzi chirurgicznych czy protez.

W energetyce – zwłaszcza jądrowej – stosuje się kalibrację przy obróbce elementów reaktorów i turbin. W produkcji form wtryskowych i matryc narzędziowych sondy wspierają utrzymanie dokładnej geometrii. W branży elektronicznej wykorzystuje się je do kontroli komponentów i obudów. Nawet w przemyśle zegarmistrzowskim i jubilerskim bardzo ważna jest regularna kalibracja sond do pracy z mikroskopijnymi detalami.

Z jakich narzędzi korzysta się podczas kalibracji maszyn?

Nie ma kalibracji bez odpowiednich narzędzi.

• Laser interferometr RENISHAW – do pomiarów przesunięć i błędów liniowych.

• Wzorce UNIMETRIK – w tym BALLBAR, TETRAHEDRON i wzorce kąta – do testów geometrii przestrzennej.

• TETRA-CHECK lub Step Gage MITUTOYO CHECKMASTER – do szybkiej oceny dokładności długości.

• Kule wzorcowe, poziomnice elektroniczne WYLER, wzorce cylindryczne – cały zestaw referencyjny, który umożliwia kompleksową ocenę i korekcję pomiarów.

Właśnie z takich narzędzi korzystamy w COMTEC 3D, więc masz pewność, że maszyny działają bez zarzutu.

Co dokładnie oferuje COMTEC 3D w kwestii kalibracji?

W ramach kalibracji sond i maszyn CMM w COMTEC 3D możesz liczyć na rzetelne wsparcie. Jakie?

1. Ekspertyzę stanu maszyny przed kalibracją
   Wykrywamy problemy jeszcze zanim się pojawią.

2. Test dokładności geometrycznej
   Sprawdzamy każdy kierunek i każdy ruch – X, Y, Z, rotacje, prostopadłości.

3. Kalibrację liniową 6-parametrową
   Dla podstawowej korekcji najważniejszych błędów.

4. Pełną kalibrację 21-parametrową z kompensacją błędów macierzowych
   To metrologiczna ekstraklasa – dla tych, którzy nie uznają kompromisów.

5. Regulację mechaniczną i ustawianie geometrii maszyny
   Czasem problem nie leży w samej sondzie – ale w osi, prowadnicy, wibracji.

Czy Twoja maszyna naprawdę mierzy tak, jak powinna? Jeśli nie jesteś pewien – być może czas na kalibrację.

Skontaktuj się z nami. Jesteśmy akredytowanym laboratorium wzorcującym w ramach grupy Innovalia Metrology. Kalibrujemy sondy i maszyny CMM każdego producenta. Działamy zgodnie z normami i wystawiamy certyfikat. Postaw na zaufanego partnera, dzięki któremu Twoje detale będą najbliżej perfekcji!